Samen muziek maken in orkestverband
Context
Samen muziek maken is zo oud als de mensheid zelf. Al in de ijstijd kwamen mensen bijeen om muziek te maken en ook in de navolgende perioden blijkt muziek een belangrijk sociaal bindmiddel. Samen musiceren is een hartstocht die in onze genen zit. In Brabant culmineerde deze hartstocht de afgelopen eeuw in de aanwezigheid van een zeer groot aantal fanfares en harmonieorkesten. De vorige generatie groeide er mee op. Zoals je zwemles kreeg op je 6e en autorijles op je 18e, trad je ergens daartussenin toe tot de plaatselijke harmonie of fanfare. Een eindeloze reeks feesten en plechtigheden werd er mee opgeluisterd.
Het laatste decennium lijkt gezamenlijk muziek maken als sociaal fenomeen echter op zijn retour. Daar zijn verschillende redenen voor. Allereerst neemt het aantal fanfares en harmonieën gestaag af. Het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst noteert een daling van 6 procent over de voorbije jaren. Bovendien zouden de verenigingen aan het vergrijzen zijn. De veranderende muzieksmaak van jonge muzikanten is, niet verwonderlijk, een veel gehoorde verklaring.
Ook een andere belangrijke categorie amateurorkesten raakt minder vertegenwoordigd, namelijk de orkesten die door muziekscholen geïnitieerd worden. De simpele verklaring is dat het aantal muziekscholen is afgenomen en daarmee dus ook het aantal orkesten uit deze hoek. Door bezuinigingen bij gemeenten daalde tussen 2007 en 2014 het aantal scholen met maar liefst 45 procent.
Bestaan er minder amateurorkesten, ook de mogelijkheden voor amateurorkesten om zich te presenteren, worden geringer. Het aantal grote podia en festivals dat zich (mede) richt op orkestmuziek door amateurs neemt af.
Passend bij deze tijd
Er wordt in ons land steeds minder door amateurs in gezamenlijk verband gemusiceerd en dat slaat vooral in Noord-Brabant een gat. Bij Stichting Spanjaardsgat betreuren we dat. We hebben ons de afgelopen jaren ontwikkeld tot spil in het web van de Brabantse amateur orkestmuziek en willen deze positie nu benutten om het fenomeen van samen musiceren weer tot de hartenklop van het Brabantse sociale leven te maken. Voortbouwend op de traditie, kennis en ervaring van onze organisatie willen we een duurzame impuls geven aan amateur orkestmuziek, op een manier die past bij deze tijd, bij jonge generaties en nieuwe Nederlanders.
We formuleren onze missie als volgt: Stichting Spanjaardsgat stelt zich ten doel zoveel mogelijk Brabantse amateurmusici te stimuleren in orkestverband muziek te maken en hier duurzaam een publiek aan te binden.
We ontwikkelen een jaarlijks stimuleringsprogramma voor muzikanten uit Brabant, waarbinnen vaardigheden om in orkestverband te spelen centraal staan. In samenwerking met diverse Brabantse partners stimuleren we deelnemers stappen te zetten, nieuw repertoire te verkennen, ervaring op te doen met diverse typen orkestbezetting en bovenal (nog) meer plezier te krijgen in het samen spelen.
Dit circa vier maanden durende programma eindigt met het jaarlijkse Spanjaardsgatfestival, waar deelnemers hun ontwikkelingen aan een groot publiek kunnen tonen. Het festival vindt plaats op pontons in de wateren van het Bredase Spanjaardsgat. Naast concerten van de deelnemers presenteert het inspirerend werk van andere orkesten, waaronder zowel gedurfde concerten als publiekstrekkers.
Waarom doen we dit?
Muziek brengt mensen bij elkaar. En we durven te stellen dat door de grootschaligheid van onze aanpak hierin een factor van betekenis zijn. Door in te zetten op grote orkesten, voor grote publieksgroepen op een grote locatie. Omdat onze locatie zich in de openbare buitenruimte bevindt treffen we bij onze concerten bovendien niet alleen de ‘usual suspects’ maar ook veel toevallige passanten en juist dat leidt tot bijzondere ontmoetingen.
Samen spelen stimuleert de muzikale ontwikkeling van iedereen die een instrument bespeelt, zowel technisch als artistiek. Voor een evenwichtige muzikale ontwikkeling is het belangrijk ervaring op te doen in orkestspel en -repertoire.
Daar maken we ons graag sterk voor.
Wat gaan we doen?
Festival
Het Spanjaardsgat festival in Breda presenteert orkesten uit de wijde regio. Het festival vindt plaats op pontons op het water van het Spanjaardsgat in het hart van de stad, tegen de achtergrond van het kasteel van Breda.
Het programma bestaat uit een uitgekiende mix van amateur- en semi-professionele musici.
Naast zelfgeproduceerde programmaonderdelen boeken we aansprekende professionele concerten, waaronder zowel avontuurlijke uitvoeringen voor de fijnproever als grootschalige publiekstrekkers. Tot slot is er ruimte voor gastprogrammering door derden.
Programma’s
Ambitieuze amateurorkesten
Voor orkesten die open staan voor vernieuwing
Grootschalige gelegenheidsorkesten
Breda’s festival orkest (BfO)
Academie orkest
Instrument centraal
Dag waarop een specifiek instrument centraal staat
